Με αφορμή την επέτειο θανάτου του βραβευμένου με Νόμπελ ποιητή...
18 Μαρτίου 2019Στις 18 Μαρτίου 1996 έφευγε από κοντά μας ο Οδυσσέας Ελύτης και το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και ανέβασε στην ιστοσελίδα του ένα μοναδικό ντοκουμέντο του 1958 από το Aρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ο Οδυσσέας Ελύτης μιλάει για τη βαθύτερη ουσία της ποιητικής του δημιουργίας και τη σύνδεσή του με τον υπερρεαλισμό, την εποχή που ολοκληρωνόταν το εμβληματικό «Άξιον Εστί», στην εκπομπή «Το έργο τους και η φωνή τους – Οδυσσέας Ελύτης».
Η σειρά «Το έργο τους και η φωνή τους», με καλεσμένους προσωπικότητες από τον χώρο του πνεύματος και της Τέχνης, οι οποίοι μιλούν για το έργο τους, άρχισε να μεταδίδεται από το Δεύτερο Πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας στις 9 Φεβρουαρίου 1958. Η οργάνωση και η επιμέλεια των εκπομπών ανήκε στον συγγραφέα και διευθυντή του Τμήματος Πνευματικής Καλλιέργειας του ΕΙΡ Ντίμη Αποστολόπουλο, του οποίου η προσφορά τη δεκαετία του ’50 υπήρξε σημαντικότατη, με την καθιέρωση πολυάριθμων προγραμμάτων για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία που μεταδίδονταν από το ραδιόφωνο.
Η συγκεκριμένη εκπομπή, που μεταδόθηκε στις 27 Απριλίου 1958, συμπίπτει χρονικά με την παρουσίαση του πρώτου δείγματος της δουλειάς του από το «Άξιον Εστί», που ο Ελύτης παρουσίασε στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης», στο τεύχος που κυκλοφόρησε τον ίδιο μήνα. Ένα χρόνο μετά, δημοσιεύτηκε ολόκληρο και το 1960 ο ποιητής τιμήθηκε για το «Άξιον Εστί» με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Το συγκεκριμένο ραδιοφωνικό αρχείο αναρτήθηκε με υπότιτλους για τη διευκόλυνση των ατόμων με προβλήματα ακοής.
Ο Οδυσσέας Ελύτης μιλάει για το έργο του, αναφέρεται στη λογοτεχνική του αφύπνιση όταν διάβασε το έργο του Πολ Ελιάρ και των άλλων Ευρωπαίων υπερρεαλιστών. Εκφράζει τη δική του πρόσληψη για την ποίηση και περιγράφει τη σχέση του με το κίνημα του υπερρεαλισμού. Έχει προηγηθεί η διαμονή του στο Παρίσι -από το 1948 έως το 1951- όπου γνωρίστηκε με Γάλλους ποιητές, διανοούμενους, ζωγράφους και ήρθε σε επαφή με τις αισθητικές αναζητήσεις της εποχής, τις οποίες θίγει στο λόγο του. Γίνεται, επίσης, αναφορά στις πρώτες του ποιητικές συλλογές, «Προσανατολισμοί» (1940) και «Ήλιος ο Πρώτος» (1943) όπου υπάρχουν σαφείς επιρροές του υπερρεαλιστικού ρεύματος.
Ωστόσο, χωρίς να υποταχθεί ποτέ πραγματικά στον υπερρεαλισμό, όπως ο ίδιος επισημαίνει, αφομοίωσε δημιουργικά τα στοιχεία του κινήματος με την ελληνική παράδοση. Μιλάει για τα προσωπικά του βιώματα, που διαμόρφωσαν τη νησιωτική του συνείδηση και τους βαθύτατους ψυχικούς του δεσμούς με τη θάλασσα και το φως του Αιγαίου, τα οποία εξέφρασε μέσα από τον υπερρεαλισμό, δημιουργώντας την ιδιαίτερη ποιητική του γλώσσα, γεμάτη πλήθος λυρικών εικόνων. Σχολιάζει τέλος, την κριτική που δέχθηκε το έργο του. Στην αρχή της εκπομπής ακούγεται ο ηθοποιός Θάνος Κωτσόπουλος να διαβάζει το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Ηλικία της γλαυκής θύμησης».
