Ας προσπαθήσουμε να τα αποσαφηνίσουμε όσο περισσότερο γίνεται με ερωτήσεις και απαντήσεις.
17 Ιανουαρίου 2019Η σύγχυση που επικρατεί στον κόσμο και τα μαγαζιά (μπαρ, καφέ κ.λπ.) για τα πνευματικά δικαιώματα (αλλά και τα συγγενικά δικαιώματα) είναι πολύ μεγάλη. Και γίνεται ακόμα μεγαλύτερη τώρα που έκλεισε η ΑΕΠΙ και υπάρχουν δύο οργανισμοί που βγαίνουν στην αγορά με τιμολόγια ζητώντας να πληρωθούν. «Επειδή δεν μπορούν να τα βρουν οι καλλιτέχνες μεταξύ τους θα την πληρώσουμε εμείς;», είναι το αγωνιώδες ερώτημα των περισσοτέρων από τα καφέ-μπαρ σε όλη τη χώρα.
Τι είναι Πνευματικό Δικαίωμα;
Είναι το δικαίωμα που αποκτά κάποιος πάνω σε ένα πρωτότυπο μουσικό έργο και αφορά τους συνθέτες και τους στιχουργούς, για να το πούμε πιο απλά.
Τι είναι Συγγενικό Δικαίωμα;
Αφορά όλους εκείνους που εργάζονται και συμμετέχουν στην παραγωγή, ερμηνεία και εκτέλεση ενός ηχογραφημένου μουσικού έργου, δηλαδή τους τραγουδιστές, τους μουσικούς και τους παραγωγούς.
---) Για τα συγγενικά δικαιώματα υπεύθυνος είναι ο GEA, ένας ενιαίος αστικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός συλλογικής διαχείρισης και είσπραξης.
---) Για τα πνευματικά δικαιώματα υπεύθυνη ήταν μέχρι πρότινος η ΑΕΠΙ, αλλά μετά την κατάρρευσή της δύο είναι οι οργανισμοί για τη διαχείριση και την είσπραξή τους. Η Ειδική Υπηρεσία Εκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων (ΕΥΕΔ) και η Αυτοδιαχείριση/autodia.
Ειδική Υπηρεσία Εκτακτης Διαχείρισης Δικαιωμάτων (ΕΥΕΔ)
Ιδρύθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και λειτουργεί ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων, με χρονική διάρκεια έως δύο έτη. Μέχρι δηλαδή οι ίδιοι οι δημιουργοί να στήσουν τον δικό τους οργανισμό. Η συντριπτική πλειονότητα των μελών της ΑΕΠΙ συνέχισαν στην ΕΥΕΔ, η οποία εκπροσωπεί περισσότερους από 10 χιλιάδες δημιουργούς.
Αυτοδιαχείριση
Υπήρχε από πριν (την είχε στήσει ο Γιάννης Γλέζος) και αποτελούσε την εναλλακτική της ΑΕΠΙ. Πλέον άρχισε να οργανώνεται σε πιο επαγγελματική βάση, γιατί αυξήθηκε όχι μόνο ο αριθμός των μελών της (προστέθηκαν γύρω στους 150 δημιουργούς από την ΑΕΠΙ) αλλά και το ρεπερτόριό της, ιδίως το ξένο.
Αυτοί οι τρεις οργανισμοί λοιπόν, ο GEA, η ΕΥΕΔ και η Αυτοδιαχείριση, βγαίνουν στην αγορά ζητώντας από τους χρήστες της μουσικής χρήματα για δικαιώματα, πνευματικά ή συγγενικά.
Ποιοι πρέπει, ποιοι είναι υποχρεωμένοι πιο σωστά, να πληρώνουν πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα;
Ολοι σχεδόν: καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, κέντρα διασκέδασης, κλαμπ, μπαρ, καφετέριες, ξενοδοχεία, ταβέρνες, μεζεδοπωλεία, εμπορικά καταστήματα, κομμωτήρια, ινστιτούτα αισθητικής, γυμναστήρια, σχολές χορού, συναυλιακούς χώρους, φεστιβάλ, μέσα μαζικής μεταφοράς, αίθουσες ψυχαγωγίας (σφαιριστήρια, bowling κλπ.), χώρους εκδηλώσεων (αίθουσες συνεστιάσεων, κτήματα δεξιώσεων κλπ.), πανηγύρια, χώρους αναμονής, πάρκινγκ, εκθεσιακούς χώρους, αθλητικούς χώρους και κάθε είδους επιχείρηση που χρησιμοποιεί ή και εκμεταλλεύεται δημόσια μουσική. Εννοείται πως δικαιώματα πληρώνονται και από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα αλλά και από τη χρήση μουσικής για κινηματογραφική προβολή, για διαφημίσεις κ.ο.κ.
----------------------------------------
Ας περιοριστούμε στα δεκάδες χιλιάδες μαγαζιά σε όλη την Ελλάδα. Οι άνθρωποι έχουν μπερδευτεί. Και με το δίκιο τους. Οχι μόνο επειδή αδυνατούν να κατανοήσουν τον διαχωρισμό πνευματικών-συγγενικών δικαιωμάτων αλλά και γιατί ξαφνικά εμφανίζονται δύο διαφορετικοί οργανισμοί να τους ζητούν χρήματα για το ίδιο πράγμα, η ΕΥΕΔ και η Αυτοδιαχείριση. Τρελό, αλλά αληθινό.
-----------------------------------------
Γιατί τώρα τα μαγαζιά πληρώνουν περισσότερα απ΄ ότι με την ΑΕΠΙ;
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ένα από τα χιλιάδες, μικρό καφέ στο κέντρο της Αθήνας. Στην αρχή εμφανίστηκε η ΕΥΕΔ στη θέση της ΑΕΠΙ και απαίτησε το ποσό που της αναλογεί για πνευματικά δικαιώματα, 312 ευρώ. Επειτα από μερικές ημέρες εμφανίστηκε και η Αυτοδιαχείριση ζητώντας και εκείνη, με τη σειρά της, χρήματα για πνευματικά δικαιώματα. Αλλα 297 ευρώ. «Μα πλήρωσα ήδη», τους είπε πολύ φυσιολογικά. «Εκείνα είναι άλλα», του απάντησαν, «πρέπει να πληρώσετε κι εμάς». «Και αν δεν το κάνω;», αντέτεινε αυτός, «τότε θα είστε παράνομος». Σύνολο 600 ευρώ, όταν πριν στην ΑΕΠΙ έδινε γύρω στα 400.
Υπάρχει τρόπος ένα μαγαζί να πληρώνει μόνο τον έναν από τους δύο οργανισμούς;
Ναι. Αρκεί να παίζει μουσική και τραγούδια μόνο από καλλιτέχνες που ανήκουν στη μία ή στην άλλη πλευρά. Να φτιάξει δηλαδή playlist από ένα συγκεκριμένο ρεπερτόριο. Ας μη γελιόμαστε, αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο. Οπότε αρχίζει το μπέρδεμα.
Ποιο είναι το κουφό της υπόθεσης;
Οι δύο οργανισμοί για τα πνευματικά δικαιώματα, η ΕΥΕΔ και η Αυτοδιαχείριση, βρίσκονται στα μαχαίρια. Και δεν μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.
Ποια είναι η λύση;
Να στήσουν, όλοι τους, έναν συλλογικό μηχανισμό είσπραξης δικαιωμάτων. Ετσι ώστε να εξορθολογιστεί και το τιμολόγιο που θα παρουσιάζουν στους χρήστες της μουσικής, είτε μιλάμε για μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα είτε για μικρά καφέ μπαρ που βάζουν έναν ραδιοφωνικό σταθμό να παίζει. Εχει κάνει μεγάλο κακό η ΑΕΠΙ στο θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων, μην το συνεχίζουν οι επόμενοι...
